Bahar Mevsimi ile görülen alerjik Hastalıklar…
Kış aylarının ardından bahar mevsimi ile birlikte alerjik hastalıklara bağlı şikayetler de görülmeye başladı. Son yıllarda giderek artan alerjik hastalıklar toplumumuzun neredeyse her 4 kişiden birini etkiliyor. Bahar mevsimi ile bitkilerden kaynaklanan polenler alerjik rinit, astım ve konjunktivit gibi en önemli alerjik hastalıklara bağlı şikayetlerin ortaya çıkmasına neden oluyor.
Kurumumuz Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk İmmünolojisi ve Alerjisi Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Can N. KOCABAŞ bahar mevsimi ile birlikte görülen alerjik hastalıklar ve korunma önlemleri hakkında bilgi verdi;
Bahar Mevsimi ve Alerjik Hastalıklar
Bahar mevsiminde çiçeklenen bitkilerin çoğalmasını sağlayan, gözle görülemeyen protein yapısındaki polenler, her bitki çeşidine göre özeldir. Bitkilerin çiçeklendiği dönemlerinde salındığı içim atmosferde de görülme zamanı da farklıdır. Ağaç polenleri en erken dönemde, yani kış sonu ve ilkbahar başlangıcında atmosferde yoğun olarak bulunur. Çayır ve tahıl polenleri ilkbahar ve yaz mevsiminin başında, yabani ot polenleri ise yaz mevsimi sonu ve sonbahar aylarında atmosferde yoğun olarak bulunurlar. Atmosferimizdeki polen yoğunluğu iklim şartları, bitki örtüsü ile değişiklik gösterebilir. Ancak rüzgârın etkisiyle polenlerin çok uzaklara taşınabileceğini de unutmamak gerekir.
Bahar mevsiminde yaşanan alerjik hastalıklar nelerdir?
Bahar mevsimi ile bitkilerden kaynaklanan polenler daha çok solunum sisteminde sorunlara neden olurlar. Bu dönemde en sık alerjik rinit, konjunktivit ve astım gibi hastalıklara bağlı şikâyetler ortaya çıkmaktadır. Bu hastalıklara bağlı görülen bulgular ise şunlardır;
Burunda
- Akıntı
- Kaşıntı
- Hapşırma
- Tıkanıklık
Gözlerde
- Kızarıklık
- Yanma ve batma hissi
- Kaşıntı
- Sulanma
Solunum yollarında
- Öksürük
- Göğüste hışıltı
- Nefes darlığı
- Göğüste sıkışma hissi
Bahar mevsiminde görülen şikâyetler oldukça gürültülü seyredebilir. Peş peşe hapşırma, bol sulu burun akıntısı ve kaşıntı yanında uykuyu engelleyecek kadar olan tıkanıklık alerjik rinit bulguları olabilir. Alerjik rinit ve astım hastalığının çoğu zaman birlikte bulunduğunu da vurgulamak gerekir. Öksürük, nefes almada zorlanma, göğüsten gelen hırıltı ya da hışıltı astım belirtileri olabilir. Astımı olan hastalar bu dönemde atak yani astım krizi de geçirebilir.
Alerjik hastalıklar kronik yani müzmin hastalıklardır. Alerjik rinit en sık görülen alerjik hastalıkların başında yer almaktadır. Bazı ülkelerde toplumun neredeyse yarısına yakınında alerjik rinit ve/veya astım bulunmaktadır. Çoğu zaman hem sağlık çalışanları hem de toplum tarafından önemsenmediğini vurgulamak gerekir. Oysa alerjik rinit, tek başına neden olduğu sorunlar yanında birçok hastalığı da zemin hazırlamaktadır. Sinüzit, daha çok çocuklarda görülen orta kulak infeksiyonları, burun tıkanıklığı nedeniyle nefes almadaki sorunlar nedeniyle horlama, uzun dönemde diş ve damak yapısında bozukluklar alerjik rinit’e bağlı olarak gelişebilmektedir.
Diğer yandan hastaların iş ve okul başarısını da olumsuz yönde etkilemektedir. Alerjik rinit uyku bozukluğuna, yorgunluğa, öğrenme güçlüklerine yani hayat kalitemizde olumsuzluklara neden olmaktadır. Olumsuz etkilerini en iyi sınav dönemindeki çocuklarımızda görebiliriz. En önemli dönemeçlerinden biri olan sınav dönemlerinde yaşanan endişeler alerjik hastalıkların hayatımızı ne kadar çok etkilediğinin en önemli göstergelerinden birisidir.
Bahar Mevsiminde Ortaya Çıkan Alerjik Hastalıklarda Tanı Nasıl Konulur?
Alerjik hastalıklara tanı çoğu zaman ortaya çıkan bulguların özelliğine göre kolayca konulabilir. Bulgular duyarlı olunan alerjenlerle karşılaşıldığında ortaya çıkar. Polenlere karşı alerjiniz varsa şikâyetleriniz bahar döneminden itibaren başlar. Alerjisi olduğunuz polenlerin havadaki miktarına bağlı olarak şikâyetlerinizin şiddeti de değişebilir. Bu nedenle hastaların yaşadığı sorunların derecesinin yıllara göre değişiklik gösterebileceği unutulmamalıdır.
Deri testleri;
Duyarlı olunan alerjenlerin tespit edilebilmesi için deri testleri yapılmalıdır. Bazı durumlarda kanda alerjenlere karşı antikor yanıtının bakılması gerekebilir. Ancak bu testlerin deneyimli alerji ve klinik immünoloji uzmanı tarafından yapılması gerekmektedir. Çünkü testlerin yapılması ve yorumlanması deneyim gerektiren süreçlerdir.
Astımı olan hastalarda ek olarak solunum fonksiyon testlerinin de yapılması hem tanı konulmasında hem de hastalığın takibi açısından son derece önemlidir.
Bu testlerin yanında hem alerjik rinit hem de astım için daha ileri tanısal süreçler hekimler tarafından uygulanabilir.
Alerjik hastalıklarda tedavi nasıl yapılır?
Günümüzde alerjik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar ile oldukça iyi sonuçlar alınmaktadır. Tedaviden iyi sonuç alınması için hekim ve hasta işbirliği çok önemlidir. Hastalık hakkında ve tedavi konusunda hastaların bilgi düzeyinin iyi olması tedaviye yanıtı olumlu yönde etkilemektedir. Bahar aylarında görülen alerjik rinit, astım ve konjunktivit için antihistamin ve kortikosteroid (kortizon) içeren ilaçlar yanında birçok tedavi seçeneği de bulunmaktadır. Bu ilaçların çoğu lokal olarak çok düşük dozda kullanılan ve etkili olan ilaçlardır. Ancak yeni geliştirilen tedavi seçenekleri de umut vermektedir.
Günümüzde alerjik hastalıkların seyrini değiştirebilecek yegâne tedavi metodu alerjen immünoterapisidir (aşı tedavisi). Uzun süreli bu tedaviden başarı sağlanması için uygun şartların sağlanması önemlidir. Aşı sürecinde olası olumsuzlukların önlenmesi için deneyimli kliniklerde yapılması gerekmektedir.
Alerjenlerden korunma tedavinin bir diğer önemli basamağını oluşturmaktadır. Polenler gibi dış ortam alerjenlerinden korunmak kısmen zordur. Ancak alınacak bazı önlemler ile şikâyetlerinizi azaltabilirsiniz.
Polenlerden nasıl korunabilirim?
Önlem alabilmeniz için öncelikle alerjik olduğunuz polenin belirlenmesi gerekir. Çünkü bitkiler kendileri için uygun sıcaklık ve nem oranına sahip mevsimlerde polenlerini çevreye bırakırlar. Polen mevsimleri ve yoğunlukları bölgenin bitki örtüsü, o sene aldığı yağışlar ve sıcaklık gibi hava şartlarına göre şehirden şehre farklılık gösterebilmektedir.
Unutmayın! Polenler gün içinde özellikle sabah erken saatlerde ve öğle saatlerinde yoğun olarak bulunurlar. Yağmur yağdıktan sonraki ilk birkaç saat ve akşam saatlerinde polen yoğunluğu büyük oranda azalmaktadır.
Öncelikle dışarı aktivitelerinizde planlamanızı iyi yapmanız gerekiyor.
- Polenlerin yoğun olduğu dönemlerde,
- Özellikle sabah ve öğle saatlerinde,
- Kuru ve rüzgârlı havalarda zorunlu değilse dışarı çıkmayın.
- Açık hava aktivitelerinde bulunmayın veya en aza indirin.
- Sportif faaliyetler için kapalı alanlar tercih edilmelidir.
- Kendinizi Polenlerden Koruyun
- Siperli şapka kullanabilirsiniz
- Gözlerinizin polenlerle temasını gözlük kullanarak önleyin
- Uzun kollu elbiseler ve pantolon giyebilirsiniz.
- Eve geldiğinizde
- Giysilerinizi değişin ve
- Bol su ile duş alın veya saçınızı, yüzünüzü bol su ile yıkayın.
- Evinize ya da aracınıza polen girmesine izin vermeyin
- Çamaşırlarınızı polen mevsiminde ev içerisinde kurutun.
- Kapı ve pencerelerinizi özellikle polenlerin yoğun olduğu saatlerde kapalı tutun.
- Evde ve arabanızda polen filtreli klima kullanmaya özen gösterin.
- Arabanızı kullanırken camlarının açık olmamasına dikkat edin.
- Toplu taşıma araçlarında seyahat ediyorsanız, açık pencere veya kapılardan uzakta oturmaya gayret edin.
Gelişmiş ülkelerde polen raporları sürekli güncellenerek hastaların buna göre önlem alması sağlanabilmektedir. Polen alerjisi olanlar dışarı aktivitelerini ya da seyahatlerini bu raporlara göre düzenlemektedir. Sizlerde bahar mevsiminde sağlık kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyiniz.
Baharın güzelliklerini doya doya yaşamanız dileğiyle sağlıklı güzel günler…
Sayın Prof. Dr. Can N. KOCABAŞ’a verdiği bilgiler için teşekkür ederiz…