TERAPÖTİK AFEREZ MERKEZİ
Terapötik ‘tedavi edici’, aferez ‘ayırmak’ anlamlarına gelmektedir. Günümüzde bu kavram iki ana başlık altında tanımlanabilmektedir. Birincisi bağışçıdan alınan tam kanın bileşenlerine ayrılarak hasta için uygun kan bileşeninin sağlanması iken, ikincisi hastanın kanında hasta için zararlı olan maddelerin cihaz yardımı ile ayrıştırılarak kanın temizlenmesi olarak tanımlanır.
Birinci tanıma örnek olarak; hastalar için gerekli olan kan ürünlerinin (kan pulcukları gibi) vericiden alınan tam kandan ayrıştırılması verilebilirken, ikinci tanıma örnek olarak aşırı kolesterol, zehirli maddeler, ağır enfeksiyonlardaki artıklar veya kanda dolaşan pıhtıların ve aşırı artan kanser hücrelerinin temizlenmesi verilebilir.
Aferez işlemi aferez cihazları ile yapılmaktadır. İşlemin ana mekanizması; cihaza bağışçının/hastanın genellikle her iki ön koldaki büyük toplardamarlarından açılan damar yolları ile, bir koldan kan alınırken diğer koldan alınıp işlem gören kanın geri verilmesi olarak açıklanabilir. Her iki koldaki toplardamarlar uygun değil ise işlem yapılacak kişiye anestezi eşliğinde uygun toplardamara (genellikle boyun veya kasıktaki) aferez katateri yerleştirmesi yapılır. İşlem 1-6 saat sürmektedir. Cihazlarda kullanılan setler her hastaya özel olarak açılır, sterildir ve bir kez kullanıldıktan sonra imha edilir. İşlem esnasında tansiyon değişiklikleri (artma veya azalma), kalsiyum düşüklüğü (ellerde veya ayaklarda karıncalanma veya kasılma gibi semptomlar), kaşıntı ve döküntü gibi alerjik reaksiyonlar görülebilir. İşlem hastaya yapılıyorsa bu yan etkilere ek olarak verilen plazmaya bağlı infeksiyon geçişi de görülebilir. Bu nedenle işlem boyunca daima bir sağlık çalışanı refakati gerektirir. Ayrıca İşlemin aç karnına yapılması genelde tercih edilmemektedir.
Aferez işlemi günümüzde bir çok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır.
- Nörolojik hastalıklarda
- Karaciğer ve böbrek hastalıklarında
- Kan hastalıklarında
- Cilt hastalıklarında
- Enfeksiyon hastalıklarında
- Romatizmal hastalıklarda
- Bazı kanser tiplerinde
- Kalp hastalıklarında ve ailesel kolesterol yüksekliklerinde
- Diyabetik ayak yaralarında
- Kronik bağırsak hastalıklarında
- Göz hastalıklarında ve ani işitme kayıplarında
- Mantar, soba ve ilaç zehirlenmelerinde
- Organ ile kök hücre nakillerinin gerek hazırlık gerekse komplikasyonlarının tedavisi aşamasında başarıyla kullanılabilmektedir.
AFEREZ TİPLERİ
1-) DONÖR AFEREZİ (sağlıklı vericiden kan komponetinin toplanması)
- Plazmaferez
- Sitaferez
- Trombositaferez
- Eritrositaferez
- Granülositaferez
- Lenfositoferez
2-) TERAPÖTİK AFEREZ (hastaya tedavi amaçlı işlem yapılması)
- Sitaferez
- Lökoferez: Tedavi amacı ile beyaz küreler kandan uzaklaştırılır.
- Eritrosit Değişimi: Tedavi amacı ile hesaplanan miktarda eritrositler (kırmızı küreler) kandan uzaklaştırılır ve başka gönüllü vericilerden elde edilmiş eritrositler ile değiştirilir.
- Trombositaferez: Tedavi amacı ile trombositler (kan pulcukları) kandan uzaklaştırılır.
- Terapötik Plazma Değişimi ( TPD ): Tedavi amaçlı olarak kanın plazma (kanın sıvı kısmı) kısmı uzaklaştırılırken hücresel kısmı plazma yerine geçecek bir sıvı ile karıştırılarak yeniden hastaya verilmesidir. Plazma yerine geçebilecek sıvılar: plazma (başka bir kişiden elde edilmiş), %5 albümin, serum fizyolojik ve Ringer laktat gibi serumlar olabilir.
- Selektif Plazma Değişimi ( SPD )
- Kaskad Filtrasyon ( CF ): Bazı hastalıklarda hastalığın tedavisi için hastalıkla ilgili proteinlerin, toksik olduğu düşünülen ve hastalığa neden olan bazı faktörlerin, bir filtre yardımıyla kandan temizlenmesi ve kan elemanlarının aynı seansta geri verilmesi işlemidir.
- Duble Filtrasyon Plazmaferez ( DFPP )
- Reoferez
- Immünadsorbsiyon (IA) ~ IgG Aferezi
- Viral Eradikasyon/Uzaklaştırma
- Adsorbsiyon (AA)
- Lipid Aferezi: Kan yağlarının yüksekliği durumunda ilaçlar ile yeterli azalma olmadığı veya bu ilaçların kullanılamadığı durumlarda kandaki yağ miktarını düşürmek için yapılan Aferez işlemleridir.
- Ekstrakorporeal Fotoferez (ECP): İşlem öncesi hastaya ağızdan ilaç (psörolen) verilebilir. Daha sonra kandan Aferez cihazı ile toplanan beyaz kan küreleri (lökositler) vücut dışında özel bir ışığa maruz bırakılarak (UVA-A) daha sonra hastaya tekrar verilir. Genel olarak ardışık iki gün şeklinde uygulanır. Ya da aferez ile alınan hücrelerin bulunduğu torbaya ışığa duyarlı madde enjekte edilerek ürün UVA-A ışınına maruz bırakılır.
- Adsorbtif Sitaferez
3-) PERİFERİK KÖK HÜCRE AFEREZİ
